ظرفیت های جوامع مسلمان در ارتقای آموزش حقوق بشر

امروزه،آموزش حقوق بشر، به عنوان ابزاری مهم در راستای ارتقای احترام به حقوق بشر، مورد اهتمام وافر جامعه بین‌المللی است. اما عدم توجه به چالش‌ها و موانعی که می‌تواند فرآیند آموزش را با ناکارآمدی مواجه سازد، سبب ناکامی در نیل به اهداف آموزش خواهد شد. شناسایی و به‌کارگیری شیوه‌های مؤثر و متناسب با ظرفیت‌های بومی در هر منطقه، موجبات غلبه بر چالش‌ها و موانع موجود و محتمل را فراهم می‌سازد. در جوامع مسلمان، چالش مضاعفِ تقابل گفتمان دین و حقوق بشر نیز از موانع توسعه آموزش حقوق بشر تلقی می‌شود که توجه به آن، در شناسایی شیوه‌‌های متناسب برای آموزش حقوق بشر مبتنی بر ظرفیت­های بومی جوامع مسلمان، ضروری می‌نماید. ظرفیت­های مورد نظر در دو دسته قابل بررسی است. دسته نخست، ظرفیت­های عام و غیرمختص به جوامع مسلمان برای ارتقای حقوق بشر هستند؛ همچون ظرفیت سازمان­های غیردولتی، کلینیک­های حقوقی دانشگاهی و شیوه آموزش کلینیکی حقوق بشر، که شیوه­ای کارآمد، متناسب با عناصر اصلی آموزش حقوق بشر و مطابق با اسناد بین‌المللی، در همه جوامع شناخته می­شود. دسته دوم، ظرفیت­های اختصاصی جوامع مسلمان هستند که می­توانند از طریق بومی­سازی شیوه آموزش کلینیکی حقوق بشر، رفع چالش‌های پیش ­روی کلینیک­های حقوقی دانشگاهی و افزایش کارآمدی آن‌ها در زمینه آموزش حقوق بشر، به ارتقای حقوق بشر در این جوامع کمک شایانی بکنند. واکاوی چگونگی کارکرد ظرفیت‌های عام و تلاش در جهت شناسایی و ارائه‌ی ظرفیت‌های خاص از قبیل نهاد وقف، مساجد و نقش آموزشی روحانیون مسلمان، وجهة همت این نوشتار است، که با توصیف و تحلیل داده‌های عمدتاً کتابخانه‌ای به انجام رسیده است.